زلزله خيزي :

شهرستان نقده از نظر زلزله‌خيزي و خطر زلزله در حد متوسط و پايين قرار دارد و تا كنون زلزله‌هاي كه موجب بروز خساراتي در اين شهرستان شود به ثبت نرسيده است.

خاكشناسي شهرستان نقده :

خاكهاي مطالعه شده در شهرستان نقده عمدتاً جزء خاكهاي كلاسه II و III است كه در بخشهاي مرتفع عمق خاك كم و در بخشهاي مسطح خاكها نيمه عميق تا عميق هستند به دليل وجود عوامل

بازدارنده گوناگون سطح براي كاربري زراعت آبي 61 درصد از وسعت شهرستان محدوديت شديد، 36 درصد محدوديت متوسط و 4 درصد محدوديت كم دارد. براي كاربري مرتع و چراگاه 58 درصد از مساحت شهرستان محدوديت شديد، 18 درصد محدوديت زياد و 24 درصد محدوديت متوسط دارد.

پوشش گياهي شهرستان نقده :

در سطح شهرستان نقده جنگلهاي طبيعي وجود ندارد تنها باقي‌مانده جنگلهاي غرب بصورت تك‌درختي مشاهده مي‌گردد، درختان و درختچه‌هاي مهم عبارتند از:  بادام وحشي، نسترن وحشي، زالزالك، انجيروحشي و... مي‌باشد.

ولي پوشش گياهي غالب شهرستان پوشش مرتعي است كه از وسعت 99080 هكتاري شهرستان 46128 درصد به مراتع اختصاص يافته است. مراتع اين شهرستان از نوع مراتع ميان بند قشلاقي بوده و دامدارن منطقه جهت تعليف احشام در فصل تابستان از مراتع ييلاقي اشنويه استفاده مي‌نمايند.

بررسي وضعيت طبيعي شهرستان نقده از لحاظ زيست محيطي و بررسي عوامل آسيب و تخريب:

كوهها و دشتها :

اهميت مناطق كوهستاني علاوه بر ارزش زيستگاهي از نظر آب و هوا و چشم اندازهاي طبيعي و پوشش گياهي درخور توجه بوده است البته مناطق كوهستاني و دشتها از جهات گوناگون قابل بررسي است ولي از نظر زيست محيطي به لحاظ تبديل و تخريب مراتع و چراي زود رس و بيش از ظرفيت نهايتاً در اثر دخالتهاي بي رويه انسان مورد تجاوز قرار گرفته و اختلالاتي در اين اكوسيستم‌ها بوجود آمده است.

 منابع آب شهرستان نقده :

آبهاي سطحي : 

ـ رودخانه ها :

در شهرستان نقده رودخانه گدار جاري است كه اين رود همانند رودخانه‌هاي استان در اثر تخليه فاضلابهاي شهري و صنعتي و تجاري دچار آسيب و تخريب گرديده است. قسمتي از آب اين رودخانه به سد مخزني حسنلو منحرف و نيز به دليل تغيير مسير رودخانه با احداث دايك در سالهاي 78 و 1377 توسط سازمان آب منطقه‌اي در نزديكي كوه بوغه‌داغي ومنطقه شكار ممنوع گروه قيط و مميند خسارت


فراواني ديده و يكي از عوامل آسيب آن دگرگوني در سيستم پوشش گياهي نيزار بوده كه درختچه‌هاي گز جايگزين ني‌هاي منطقه شده است و همچنين گونه‌هاي بومي آبزي آسيب جدي ديده است.

 آبهاي زير زميني :

آبهاي زيرزميني شهرستان نقده با حفر چاههاي عميق و نيمه عميق ... بصورت غير مجاز از حد معقول
مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرد و اين امر سبب كاهش آبهاي زير زميني شده است، بعلاوه تغيير ميسر رودخانه گدار كه تأمين‌كننده آب زيرزميني دشت نقده بوده و در فصول مختلف سال خشكيده و بر ميزان آبهاي زيرزميني تأثير منفي گذاشته است، چرا كه ملاحظات زيست محيطي در آن منظور گرديده است .

ـ سدها :

سد حسنلو برروي تالاب بين المللي حسنلو (شورگل) توسط سازمان آب منطقه استان آذربايجان غربي احداث شده است. آب اين سد از رودخانه گدار از طريق كانالي بطول 15 كيلومتر تأمين مي‌گردد.  با اختلاط آب تالاب با آب شيرين رودخانه گدار از شوري آب كم شده و غلظت آن به غلظت آب رودخانه تغذيه كننده نزديك شده و باعث تغييراتي در اكوسيستم اين سد شده و گونه‌هاي جمعيتي پرندگان در دوساله اخير دستخوش تغييراتي شده است . سرنوشت تالاب در آينده چه خواهد شد هنوز معلوم نيست. در هر صورت هم اكنون اين محل بعنوان تالاب بين‌المللي بوده و در سال (81) بعنوان منطقه شكار ممنوع به تصويب رسيده است.

 ـ تالاب‌ها :

در سطح شهرستان نقده تعداد تالابها نسبت به ساير شهرستانها زياد بوده از جمله آنها : تالابهاي بين المللي حسنلو ، درگه سنگي، يادگارلو، تالاب سلدوز و تالاب شيطان آباد مي‌باشد. بطوري كه در قسمت سدها اشاره شد يكي از تالابهاي مهم منطقه تالاب بين المللي حسنلو (شور گل) بدون ارزيابي زيست‌محيطي روي تالاب ديواره خاكي احداث و به نام سد حسنلو نام‌گذاري شده و قسمتي از تالاب در قسمت جنوبي سد بيرون از آن واقع شده و در حقيقت از نظر اكولوژيكي هر دو قسمت آسيب ديده است. فزون بر آن احداث زهكشي از پايين دست سد كه از كنار تالاب بين المللي يادگار لو گذشته و پس از عبور از كوههاي شرق به تالاب يادگارلو (شمال تالاب) رسيده است علاوه بر خشكاندن اين تالاب بعلت نزديكي با تالاب بين‌المللي درگه سنگي (خدر حاجي) سبب خشك‌شدن اين تالاب نيز گرديده است. درواقع اقدام بدون مطالعه سازمان آب منطقه موجب بهم‌خوردن تعادل اكولوژيك و روابط جاندارن گرديده است. محل زيست و تخم‌گذاري انواع پرندگان نادر از قبيل قو، اردك سرسفيد و ساير پرندگان به مخاطره افتاده و تالاب را ترك نموده‌اند و ديگر پرنده‌اي مشاهده نمي‌گردد.

تالاب سلدوز با نام قبلي جهود آباد در محل ريزش زه آب سد حسنلو واقع و حفاظت محيط زيست‌آذربايجان غربي با ايجاد (دايك)، (ديواره خاكي) در مسير محل ريزش آب به درياچه و بر وسعت تالاب قبلي افزوده شده ولي كشاورزان هنگام سم‌پاشي مزارع خود از تالاب براي شتشوي مخازن سم‌پاشي و پركردن آب براي مخلوط كردن با سم از آب آن استفاده مي‌كنند كه مقادير قابل توجهي سم بطور مستقيم به درون تالاب مي‌ريزد البته اين مسئله در خصوص تالاب حسنلو نيز صادق است حاشيه تالاب سلدوز ميدان تير ارتش بوده و از اين طريق نيز تالاب آسيب مي‌بيند.

پوشش گياهي شهرستان نقده :

ـ جنگلها و مراتع :

در مساحت بزرگي شهرستان نقده كليه گياهان جنگلي از بين رفته‌اند چراي مفرط به تدريج بهترين


گونه‌هاي علوفه‌اي را نابود كرده است. فقر مناطق كوهستاني از حيث پوشش گياهي شديداً وضع جريان آب را مختل ساخته و دامنه فرسايش به حدي توسعه يافته كه غالب خاكهاي جنگلي و مرتعي قديم بكلي از بين رفته‌اند تقريباَ در كليه نقاط سنگهاي تحت‌الارضي ظاهر شده است و اراضي بطور عميق فرسايش يافته و بصورت خندق و گودال درآمده اند و نمي‌توان به تجديد حيات جنگلي آن اميدوار بود. غالب گياهي شهرستان نقده مرتعي بوده و تعداد 267250 واحد دامي در طول  سال از مراتع تغذيه مي‌نمايند اين در حالي است كه مراتع مذكور تنها جوابگوي 45890 واحد دامي در طول يك دوره چرايي سه ماهه مي‌باشند. فشار فرآيند مازاد بر ظرفيت بر روي مراتع اعم از ييلاقي و قشلاقي در شرف نابودي و سير قهقرائي است.

 ـ بررسي عوامل آسيب و تخريب جنگلي :

تخريب جنگلها در اين شهرستان به سالهاي دور بر مي‌گردد و تنها آثار باقي‌مانده آن بصورت پراكنده در محور نقده به پيرانشهر مشاهده مي‌گردد كه نشان از جنگلهاي منطقه بوده است ولي در اثر دخالتهاي متعدد عوامل انساني و طبيعي از بين رفته‌اند.

 ـ بررسي عوامل آسيب و تخريب در مراتع :

با افزايش جمعيت انساني به جمعيت دامي نيز افزوده شده است و با بهره‌برداري بي‌رويه از اراضي مرتعي از جمله چراي مفرط و بيش از ظرفيت حذف و تبديل اراضي مراتع مرتعي به زمينهاي غلات و حبوبات و بوته كني، مراتع آسيب جدي ديده و تخريب يافته است و در اثر بارندگي‌ها رودخانه گدار طغيان كرده و ضمن حمل رسوبات و ورود به بستر درياچه اروميه به روستاهاي پايين دست و زمين‌هاي زراعي خسارتي به بار مي‌آورد.

 ـ گونه هاي گياهي در حال انقراض شهرستان نقده :

در غالب شهرستان‌ها گونه‌هاي گياهي جنگلي در حال انقراض مشابه بوده و در شهرستان نقده يك نوع بادام كوهي كه بادامچه نيز گفته مي‌شود و مخصوص اين منطقه بوده و ساير مناطق استان به
چشمنمي‌خورد، نام علمي : Amygdalus kotsehyi

 ـ گونه هاي گياهي كمياب شهستان نقده :

از گونه‌هاي كمياب كه به عنوان منبع ژنتيكي محسوب مي‌شود و بايد مورد حفاظت قرار گيرد بادام كوهي منحصر به فرد Amygdaluskotsehyi، ارس يا سرو كوهي، گلابي وحشي، كنگر وحشي، چاوداروحشي و انواع گياهان خوش خوراك مرتعي كه در بين مزارع مانده است.

تصويري از نوعي بادام كوهي منحصر بفرد در دامنة كوههاي نقده

قلعه جمهور معروف به دژ بابک در 50 کيلومتري شمال شهرستان اهر و در ارتفاعات غربي شعبه‌اي از رود بزرگ قره سو قرار دارد؛ منطقه‌اي که به نام کليبر معروف است. دژ بابک خرمدين، دژي است بر فراز قله کوهستاني در حدود 2300 تا 2700 متر بلندتر از سطح دريا. اطراف اين قلعه را از هر طرف دره‌هاي عميقي با 400 تا 600 متر عمق فرا گرفته است و تنها از يک سو راهي باريک و صعب العبور جهت دسترسي به اين قلعه وجود دارد. قلعه بابک که به نام‌هاي قلعه بابک، دژ بابک، بذ و قلعه جمهور هم معروف است.

مسافت راه كليبر به قلعه با اينكه از 3 كيلومتر تجاوز نمي كند ولي بسيار دشوار است و به هنگام عبور بايد گردنه ها و گذرهاي خطرناكي را پشت سر گذاشت. قبل از رسيدن به دروازه قلعه و ورود به بناي مستحكم دژ بايد از معبري عبور كرد كه به صورت دالاني است و از سنگ هاي منظم طبيعي شکل گرفته و تنها گنجايش عبور 1 نفر را دارد و دو نفر به سختي مي توانند از آن بگذرند. فاصله اين معبر تا باروي قلعه در حدود 200 متر است و مقابل آن قرار دارد. از همين نقطه است كه صعوبت راه و ابهت خاص اين قلعه رفيع و موقعيت خيره كننده آن بيننده را به اعجاب وا مي دارد. امتداد بصري معبر در نهايت به دروازه قلعه ختم مي شود و دقيقاً در راستاي آن قرار دارد كه باعث مي شود ورود هر تازه وارد و سپاهي و غيره از طريق دو برج ديده باني در سمت دروازه ورودي قابل رؤيت باشد.

براي نفوذ به داخل تنها راه ورود دروازه اصلي است و از كوهستان امكان وارد شدن به قلعه وجود ندارد. با گذر از دروازه ورودي و پشت سر گذاشتن بارو، جهت رسيدن به دژ اصلي بايد از گذرگاهي باريك كه حدود 100 متر صعود از ارتفاع را نيز به همراه دارد گذشت تا به مدخل ورودي قلعه رسيد، مسيري صعب العبور كه از يك سمت مشرف به دره اي است با جنگل هاي تنگ و ژرفايي در حدود 400 متر كه به صورت تيغه و ديواره تا قعر دره ادامه دارد.

در تكيه گاه هاي طبيعي اين ديواره ها و چهار جهت بنا چهار جايگاه براي ديده بان ها به صورت نيمه استوانه ساخته شده اند. اينها مقر كوه بانيه ها و سربازاني است كه هر جنبنده اي را تا كيلومترها دورتر، از فراز دره ها و كوهپايه ها زير نظر مي گرفتند. پس از صعود، براي ورود به دژ اصلي از مدخل ديگري با پلكان هايي نامنظم بايد عبور كرد. طرفين مدخل دژ، به وسيله دو ستون كاذب مشخص شده است.

بناي دژ كه دو طبقه و سه طبقه است که  پس از ورودي قرار گرفته است و پس از آن تالار اصلي وجود دارد كه اطراف آن را هفت اطاق فرا گرفته است، اطاق هايي كه به تالار مركزي را دارند. در قسمت شرقي دژ تأسيسات ديگري مركب از اطاق ها و آب انبارها ساخته شده است؛ سقف آب انبارها با طاق جناغي و گهواره اي استوار شده اند. محوطه داخلي آنها نيز به وسيله نوعي ساروج غير قابل نفوذ گرديده و به هنگام زمستان از برف و باران پر شده و در تابستان و هنگام مضايق و محاصره ها از آب آنها استفاده مي شده است. در سمت شمال غربي دژ پلكان هايي سرتاسري وجود داشته كه اكنون ويران شده و قسمت هايي از آن بيرون خاك است و تنها راه صعود به بخش هاي مرتفع تر بناست.

از آثار معماري و برخي از سنگ هاي زبره تراش و روش چفت و بست سنگ ها و ملات ساروج و اندود ديوارها از نوعي گچ و خاك مي توان به يقين اظهار داشت كه ساختمان اين دژ و قلعه در روزگار اشكانيان و بخصوص ساسانيان ساخته شده است. در قرون دوم و سوم و تا چند قرن پس از آن مورد تعمير و مرمت قرار گرفته و تغييراتي در آن به وجود آمده و الحاقاتي در بنا ايجاد شده است.

در مورد اشيا و ابزاري كه از قلعه بابك به دست آمده بايد گفت كه نخستين اشيا بدست آمده سفالينه هاي منقوش و لعاب خورده بود كه يك دوره استقرار تا اوايل قرن هفتم هجري را نمايش مي داد. همچنين تعدادي سكه هاي مسي كشف شدند كه برخي از آنها به علت ساييدگي و زنگ خوردگي فراوان غير قابل خواندن است و در بين اين سكه ها برخي مربوط به اتابكان آذربايجان و هزارسيبان (قرون ششم و هفتم هجري) هستند.

به لحاظ سوق الجيشي موقعيت استقرار بنا بر فراز قله به گونه اي ست كه بيست نفر سپاهي قادر بوده اند هجوم يك سپاه صد هزار نفري را مانع شود و تلفاتي هم نداشته باشند، چه تير و كمان و اسلحه معمول زمان را به سربازان و مستحفظاني كه بر بلندي موضع مي گرفتند به جهت بعد مسافت كارگر نمي افتاده است. بدون اين كه قصد اغراق در بين باشد موقعيت مستحكم قلعه و دژ، آن چنان اعجاب انگيز است كه از نبوغ نظامي و آگاهي كامل بنيان گذار آن حكايت مي نمايد. از همين جا بوده است كه بابك خرم دين و يارانش به مدت بيست و چند سال لشكريان عرب را كه به قصد محاصره و سركوب جنبش او آمده بودند در كوه ها سرگردان و با شبيخون هاي خود آنها را از دم تيغ گذرانده و وادار به فرار مي كردند.

آذربايجان غربي استاني درهمسايگي سه كشور

اروميه مركزاستان آذربايجان غربي درشمال غربي كشورواقع است.

اين استان كه درهمسايگي سه استان آذربايجان شرقي،كردستان وزنجان قرارداردوباسه كشورتركيه،عراق وجمهوري آذربايجان هم مرزاست.

مساحت آذربايجان غربي درحدود43000كيلومترمربع، وازنظرمساحت دررديف يازدهم استاني قراردارد.

نقشه جغرافيايي اين استان شباهت خاصي بانقشه ي كشورايتاليادارد.اروميه در45درجه و20دقيقه طول شمالي و37درجه و32دقيقه عرض شمالي خط استواواقع است.

آب وهواي آن مديترانه اي است وارتفاع شهرازسطح درياهاي آزاد1332متراست.

جمعيت كل استان طبق برآوردسازمان برنامه وبودجه درسال1377، 2ميليون و617هزارو70نفروجمعيت شهرستان اروميه 769هزارو12نفربوده است.

باتوجه به آماربالا بيش ازيك چهارم جمعيت استان دراروميه ساكن هستند.يكي ازمهمترين مناظرطبيعي وگردشگري آن درياچه اروميه است.ازويژگي هاي استان آذربايجان غربي، باغ هاي سيب،انگور،بادام وديگرميوه هااست كه درفصل هاي تابستان وپاييزاززيباترين مناظراستان به شمارمي آيند.

فصل زمستان براي علاقه مندان ورزشهاي اسكي وكوهنوردي درپيست خوشاكووكوه هاي مرتفع،بسياردلپذيراست.

شهرستانهاي ماكو،مهاباد،سلماس،نقده،مياندوآب،پيرانشهر،سردشت،بوكان،تكاب،اشنويه،شاهين دژوچالدران دراستان آذربايجان غربي واقع اند.

راه هاي ارتباطي اروميه باشهرهاي استان وكشورهاي هم مرزازطريق راه هاي زيرامكان پذيراست:

1.جاده اروميه - سلماس

2.جاده اروميه - مهاباد

3.جاده شهيدكلانتري

4.جاده سرو

5.جاده اروميه - زيوه

6.جاده اروميه -اشنويه هستند.

ازرودخانه هاي مهم اروميه مي توان ،باراندوزچاي،شهرچاي،رودخانه شهر،روضه ي چاي ونازلوچاي رانام برد.

شهرستان اروميه ازاطراف به كوه هاي آندما،كاراشين،قطول،كان كبوتر،سورشهيدان،هلانه،بيناروملايرمشرف است.وازكوه هاي ديگرآن كوه سيروجهودان و...رانيزمي توان نام برد.

ازچشمه هاي اروميه مي توان به چشمه زنبيل وچشمه قيزجه وآب گرم ايستي سو،آب گرم محال باراندوز اشاره كرد.

همچنين ازغارهاي معروف مي توان غارميرداوود،غارهاي كوه قارني ياروق،غارهارون ومارون،غارفرهاد،تخت قاراوكهريزودانيال رانام برد.

صنايع دستي:فرش دستباف ازاقلام مهم صادرات استان صنايع چوبي وريزه كاري وبافتني هاي پشمي.

سوغات:عرقيات گياهي-نقل بيدمشك-حلواي گردووهويج-محصولات كشاورزي ومنطقه اي ازجمله عسل،لبنيات،كشمش،سيب وانگور.