Ədəb-ərkan qaydaları İmam Həsən Muctabanın (ə) kəlamında

İmam Həsənin (ə) ədəb-ərkan və ictimai əxlaq barəsindəki bələdçiliklərinə əsasən insanın maddi meyarlara görə ictimaiyyətdə digərləri ilə davranışını tənzimlənməsi tamamilə yanlış işdir. Çünki insan çox önəmli olan mənəvi bağlılıqdan uzaqlaşır.

İnsanlarla gözəl ədəb-ərkan, yaxşı söhbət və layiqli davranış

Gözəl ədəb-ərkan, yaxşı söhbət və layiqli davranış Quran-Kərim, islam peyğəmbəri Həzrət Məhəmməd (s.ə.s) və məsumların (ə) ardıcıllarının vurğuladıqları göstərişlərdir.

İmam Həsən (ə) Behişt əhlinin gənclərinin sərvəri və Əhli-Beytin Kərimi adlandırılıb və bu gözəl davranış, ədəb-ərkan və dahi şəxsiyyətlilik bu imamı dillər əzbəri etmişdir.

Əziz islam peyğəmbəri Həzrət Məhəmmədin (s.ə.s) əziz qızı Həzrət Fatimə (s.ə) öz övladlarının tərbiyəsində əsaslı rola malik idi. İmam Həsən Muctabanın (ə) ədəb-ərkanı və davranışı Həzrət Zəhranın (s.ə) analığının səmərəsi olmuşdur. Belə ki, Həzrət Zəhra (s.ə) İmam Həsənə (ə) məhdud uşaqlıq dövründə ictimai həyatı nöqtə-vergülünə qədər öyrətdi.

Rəvayətlərdə bildirilir: Fatimə (s.ə) ev işlərini bitirdikdən sonra ibadət, namaz, başqaları üçün dua etmək və Allah-taala dərgahına raz-niyaz etməklə məşğul olurdu.

Həzrət Fatimənin (s.ə) kiçik yaşlı övladları analarının əməllərinin şahidi idilər. Dua zamanı heç kim üçün öz duasını əsirgəmirdi, özü istisna olmaqla.

İmam Həsən (ə) anasının ibadəti barəsində buyurur: Anamı gördüm ki, cümə gecələri mehrabda ibadətə durub və səhər açılana qədər rüku və səcdəyə gedir və problemlərin aradan qalxması və istəklərinin qəbul olunması üçün dua edirdi, amma özü üçün heç bir söz demir və dua etmirdi. Söylədim: Ana! Nə üçün başqaları kimi özün üçün də dua etmirsən? Cavab verdi: Övladım! "Əl-Caru Summud-dar". Əvvəl qonşunu əzizlə, sonra özünü və ev əhlini.

Beləliklə Fatimə (ə) ibadət, gecəni oyaq qalmaq, qonşulara hörmət bəsləmək və digərlərini özündən üstün tutmağı öz övladlarına öyrədirdi.

imam əli(ə)nın qissa sozləri

insanlar dünyanın balasıdılar və heç insanı öz anasın sevməyə qınamaq olmaz
(hikmət303 nəhcülbəlağə)

insanın yazix balası , ölümünün və xəstəlıginın östü örtülu,əməlləry bütün yazilır,bircə mıqmıqa onu incıdir və bir az su onun boğazında qalaraq onu öldürə bilər və tərləmaq onu çirkin edər
(hikmət419 nəhcülbəlağə)

ən ağır günah odur kı günah eliyən onu yüngül (xirda)bilə
(hikmət477 nəhcülbəlağə)

Türkcə qurane kərim

#	Adı	Tərcuməsi	Название	Перевод	Nüzul	Ayə
1	Fatihə	Kitabı açan	Фатиха	Открывающая Коран	5	7
2	Bəqərə	İnək	Бакара	Корова	87	286
3	Ali İmran	İmranın ailəsi	Аль Имран	Семейство Имрана	89	200
4	Nisa	Qadınlar	Ниса	Женщины	92	176
5	Maidə	Süfrə	Маида	Трапеза	112	120
6	Ənam	Mal-qara	Анам	Скот	55	165
7	Əraf	Sədd	Араф	Ограды	39	206
8	Ənfal	Qənimətlər	Анфаль	Трофеи	88	75
9	Tovbə	Tövbə	Тауба	Покаяние	113	129
10	Yunus	Yunus	Йунус	Иона	51	109
11	Hud	Hud	Худ	Худ	52	123
12	Yusuf	Yusuf	Йусуф	Иосиф	53	111
13	Rad	Göy gurultusu	Раад	Гром	96	43
14	İbrahim	İbrahim	Ибрахим	Авраам	72	52
15	Hicr	Hicr	Хиджр	Хиджр	54	99
16	Nəhl	Bal arısı	Нахль	Пчелы	70	128
17	İsra	Gecə səyahəti	Исра	Ночной Перенос	50	111
18	Kəhf	Mağara	Кахф	Пещера	69	110
19	Məryəm	Məryəm	Марьям	Мария	44	98
20	Ta ha	Ta ha	Та Ха	Та Ха	45	135
21	Ənbiya	Peyğəmbərlər	Анбийа	Пророки	73	112
22	Həcc	Həcc	Хаджж	Паломничество	103	78
23	Muminun	Möminlər	Муминун	Верующие	74	118
24	Nur	Nur	Нур	Свет	102	64
25	Furqan	Haqqı batildən ayıra	Фуркан	Различение	42	77
26	Şuəra	Şairlər	Шуара	Поэты	47	227
27	Nəml	Qarışqalar	Намль	Муравьи	48	93
28	Qasas	Əhvalat	Касас	Рассказ	49	88
29	Ənkəbut	Hörümçək	Анкабут	Паук	85	69
30	Rum	Rumlular	Рум	Римляне	84	60
31	Loğman	Loğman	Лукман	Лукман	57	34
32	Səcdə	Səcdə	Саджда	Земной Поклон	75	30
33	Əhzab	Müttəfiqlər	Ахзаб	Союзники	90	73
34	Səba	Səba	Саба	Саба	58	54
35	Fatir	Yaradan	Фатир	Творец	43	45
36	Ya sin	Ya sin	Йа Син	Йа Син	41	83
37	Saffat	Səf-səf duranlar	Саффат	Выстроившиеся В Ряды	56	182
38	Sad	Sad	Сад	Сад	38	88
39	Zumər	Zümrələr	Зумар	Толпы	59	75
40	Ğafir	Bağışlayan	Гафир	Прощающий	60	85
41	Fussilət	Müfəssəl izah edilmi	Фуссилат	Разъяснены	61	54
42	Şura	Şura	Шура	Совет	62	53
43	Zuxruf	Zinət	Зухруф	Украшения	63	89
44	əd-Duxan	Tüstü	ад-Духан	Дым	64	59
45	Casiyə	Diz çökənlər	Джасийа	Коленопреклоненные	65	37
46	Əhqaf	Qumsal təpələr	Ахкаф	Барханы	66	35
47	Muhəmməd	Muhəmməd	Мухаммад	Мухаммад	95	38
48	Fəth	Zəfər	Фатх	Победа	111	29
49	Hucurat	Otaqlar	Худжурат	Комнаты	106	18
50	Qaf	Qaf	Каф	Каф	34	45
51	Zəriyət	Toz-torpağı səpələyə	Зарийат	Рассеивающие Прах	67	60
52	Tur	Dağ	Тур	Гора	76	49
53	Nəcm	Ulduz	Наджм	Звезда	23	62
54	Qamər	Ay	Камар	Месяц	37	55
55	Rahmən	Mərhəmətli	Рахман	Милостивый	97	78
56	Vaqiə	Vaqiə	Вакиа	Событие	46	96
57	Hədid	Dəmir	Хадид	Железо	94	29
58	Mucadilə	Mübahisə edən qadın	Муджадала	Препирательство	105	22
59	Həşr	Toplanma	Хашр	Сбор	101	24
60	Mumtəhənə	İmtahana çəkilən qad	Мумтахана	Испытуемая	91	13
61	Saff	Səf	Сафф	Ряды	109	14
62	Cumuə	Cümə	Джумуа	Собрание	110	11
63	Munafiqun	Münafiqlər	Мунафикун	Лицемеры	104	11
64	Təğabun	Qarşılıqlı aldanma	Тагабун	Взаимное Обделение	108	18
65	Talaq	Boşanma	Талак	Развод	99	12
66	Təhrim	Qadağan	Тахрим	Запрещение	107	12
67	Mulk	Mülk	Мульк	Власть	77	30
68	Qaləm	Qələm	Калам	Письменная Трость	2	52
69	Haqqə	Haqq olan	Хакка	Неминуемое	78	52
70	Məaric	Dərəcələr	Мааридж	Ступени	79	44
71	Nuh	Nuh	Нух	Ной	71	28
72	Cinn	Cinlər	Джинн	Джинны	40	28
73	Muzzəmmil	Bürünmüş	Муззаммил	Закутавшийся	3	20
74	Muddəssir	Örtünmüş	Муддассир	Завернувшийся	4	56
75	Qiyamə	Qiyamət	Кийама	Воскресение	31	40
76	İnsan	İnsan	Инсан	Человек	98	31
77	Mursəlat	Göndərilənlər	Мурсалат	Посылаемые	33	50
78	Nəbə	Xəbər	Наба	Весть	80	40
79	Naziat	Can alanlar	Назиат	Исторгающие	81	46
80	Əbəsə	Qaşqabağını tökdü	Абаса	Нахмурился	24	42
81	Təkvir	Sarınma	Таквир	Скручивание	7	29
82	İnfitar	Parçalanma	Инфитар	Раскалывание	82	19
83	Mutaffifin	Çəkidə və ölçüdə ald	Мутаффифин	Обвешивающие	86	36
84	İnşiqaq	Yarılma	Иншикак	Разверзнется	83	25
85	Buruc	Bürclər	Бурудж	Созвездия Зодиака	27	22
86	Tariq	Gecə yolçusu	Тарик	Ночной Путник	36	17
87	Əla	Ən Uca	Ала	Всевышний	8	19
88	Ğaşiyə	Bürüyən	Гашийа	День Покрывающий	68	26
89	Fəcr	Dan yeri	Фаджр	Заря	10	30
90	Bələd	Şəhər	Балад	Город	35	20
91	Şəms	Günəş	Шамс	Солнце	26	15
92	Leyl	Gecə	Лейл	Ночь	9	21
93	əd-Duha	Səhər	ад-Духа	Утро	11	11
94	Şərh	Açma	Инширах	Раскрытие	12	8
95	Tin	Əncir	Тин	Смоковница	28	8
96	Ələq	Laxtalanmış qan	Алак	Сгусток Крови	1	19
97	Qədr	Qədr gecəsi	Кадр	Предопределение	25	5
98	Beyyinə	Açıq-aydın dəlil	Беййина	Ясное Знамение	100	8
99	Zəlzələ	Zəlzələ	Залзала	Сотрясение	93	8
100	Adiyat	Çapanlar	Адийат	Скачущие	14	11
101	Qariə	Qorxuya salan	Кариа	День Оглушающий	30	11
102	Təkasur	Çoxluğa hərislik	Такасур	Страсть К Приумножен	16	8
103	Əsr	Axşam çağı	Аср	Предвечернее Время	13	3
104	Huməzə	Tənə edən	Хумаза	Хулитель	32	9
105	Fil	Fil	Филь	Слон	19	5
106	Qureyş	Qureyş	Курейш	Курейшиты	29	4
107	Maun	Xırda-xuruş	Маун	Мелочь	17	7
108	Kovsər	Bolluq	Каусар	Изобилие	15	3
109	Kafirun	Kafirlər	Кафирун	Неверующие	18	6
110	Nəsr	Kömək	Наср	Помощь	114	3
111	Məsəd	Xurma lifi	Масад	Пальмовые Волокна	6	5
112	İxlas	Səmimi etiqad	Ихлас	Очищение Веры	22	4
113	Fələq	Sübh	Фалак	Рассвет	20	5
114	Nas	İnsanlar	Нас	Люди	21	6