خدا نکند که گزنه با پوست تماس پیدا کند. در این صورت با بی‌رحمی تمام باعث خارش آن می‌شود. اما اگر به درستی از آن استفاده کنید ورق برمی‌گردد و این گیاه خشن می‌شود بهترین دوست سلامتی شما. با ما همراه باشید تا شما را با گوشه‌ای از خواص گزنه آشنا کنیم.

زیر پوست خشن این گیاه، خواص پزشکی فوق‌العاده‌ای نهفته است. این گیاه باعث تصفیه‌ی خون، بهبود بیماری تب یونجه، پروستات، زیبایی و تقویت موها می‌شود. از آنجایی که این گیاه ظاهر خشنی دارد و لمس آن باعث خارش و سوزش پوست می‌شود تقریباً شناسایی آن ساده است. یونانی‌ها و رومی‌های باستان از این گیاه برای درمان بیماری‌ها و ناخوشی‌های فصل سرما، آرتریت و برای رشد سریع‌تر موهایشان استفاده می‌کردند. لازم است که در روزگار ما نیز هر چه بیشتر با خواص گزنه و گیاهان دیگر آشنا شویم و از آن‌ها استفاده کنیم.

گزنه

گزنه گیاهی است علفی و چند ساله كه ساقه آن چهار گوش بوده و بطور قائم تا ارتفاع یك متر بالا  میرود. این گیاه در خرابه ها ،‌باغها و نقاط مرطوب كه چهارپایان از آن عبور می كنند بحالت خودرو میروید ریشه این گیاه خزنده بوده و در ناحیه ای كه سبز می شود كم كم تمام منطقه را فرا می گیرد .

طرز استفاده از گزنه 

1- دم كردن گزنه

مقدار 40 گرم برگ گزنه را در یك لیتر آبجوش ریخته و بمدت 10 دقیقه دم كنید . مقدار مصرف آن سه فنجان در روز بعد از غذاست .

2- جوشانده گزنه

 مقدر 30 گرم گزنه را در یك لیتر آب ریخته و بمدت 10 دقیقه آنرا بجوشانید . این جوشانده برای تصفیه خون مفید است . مقدار مصرف آن یك فنجان بین غذاها در روز است .

3-تنطور گزنه 

یك قسمت برگ گزنه را با پنج قسمت الكل 50 درجه طبی مخلوط كرده  و در داخل شیشه در بسته بریزید و بمدت 15 روز هر روز آنرا تكان دهید بعد از اینمدت آنرا صاف كرده و در شیشه دربسته نگاهدری كنید . مقدر مصرف آن 15-10 قطره سه بار در روز می باشد .

مضرات گزنه 

گزنه اگر بیش از حد استفاده شود ممكن است برای روده ها و كلیه ها مضر باشد بنابراین بهتر است با صمغ عربی و كتیرا خورده شود.

مقدر مصرف بیش از 10 گرم در روز ممكن است باعث بند آمدن ادرار شود . زنان باردار و كودكان باید از مصرف آن خورددی كنند .

خاصیت پیشگیری از بیماری ها 

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. برای پیشگیری از بیماری‌هایی مانند بیماری‌های ویروسی، حفظ انرژی و دوری از خستگی بهتر است. روزانه یک فنجان دم کرده‌ی این گیاه را میل کنید. برای این کار یک قاشق غذاخوری برگ گزنه را با 250 میلی لیتر آب جوش دم کرده و میل کنید.

با گزنه لوسیون ضد ریزش مو درست کنید

همچنین می‌توانید خودتان دست به کار شوید و یک لوسیون تقویت کننده‌ی ضدریزش مو تهیه کنید. برای این کار به اندازه‌ی سه مشت برگ تازه‌ی گزنه را با 200 میلی لیتر آب آنقدر بجوشانید تا حجم مایع نصف شود. سپس محلول را صاف و آن را دور از نور خورشید نگهداری کنید.

هر روز صبح چند قطره از این محلول را به پوست سرتان بزنید و کمی ماساژ دهید. این گیاه می‌تواند نقش موثری در کنترل سبوم ترشح شده داشته باشد و برای همین هم در ترکیبات بیشتر شامپوهای مخصوص موهای چرب استفاده می‌شود.

اگر موهای چربی دارید دو قاشق غذا خوری برگ گزنه را با 200 میلی لیتر آب جوش به مدت 20 دقیقه دم بدهید. وقتی دم کرده آماده شد چند قاشق غذاخوری خاک رس سبز به آن اضافه کنید تا به صورت یک خمیر غلیظ در بیاید.

زمانی که می‌خواهید حمام کنید این خمیر را به پوست سر و ساقه‌ی موها بزنید و سپس به آرامی ماساژ دهید. بگذارید خمیر به مدت 5 تا 10 دقیقه روی سرتان بماند و سپس با دقت موها را شستشو دهید. این شامپو به مدت یک هفته و داخل ظرف در بسته قابل نگهداری و استفاده است.

خواص داروئی گیاه گزنه

1) گزنه مو را تقویت كرده و از ریزش موی سر جلوگیری می كند ، حتی در بعضی از موارد موی سر دوباره می روید . برای استفاده از این خاصیت 6 گرم سر شاخه ها و برگها و ریشه گزنه را بتنهایی و یا با 30 گرم چای كوهی در یك لیتر آبجوش ریخته و آنقدر بجوشانید تا حجم مایع به نصف برسد . شبها مقدری از این مایع را به سر بمالید و صبح بشوئید .

2)برای براق شدن و جلا دادن به موها بعد از شستشوی سر موها را با چای گزنه ماساژ دهید . بدین منظور یك قاشق چایخوری برگ گزنه خشك را در یك لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید بماند . ماساژ دادن با این چای ، شوره سر را برطرف می كند.

3)دستگاه هاضمه را تقویت می كند

4)ادرار را زیاد می كند

5)برای درمان بیماری قند مفید است بدین منظور یك فنجان چای گزنه را سه بار در روز میل كنید

6)ترشح شیر را در زنان شیرده زیاد می كند

7)اخلاط خونی را برطرف می كند

8)بیماریهای پوستی را برطرف می كند

9)برای باز كردن عادت ماهیانه از دانه گزنه استفاده كنید

10)در درمان كم خونی موثر است و تعداد گلبولهای قرمز را زیاد می كند

11)اگر در ادرار خون وجود داشته باشد گزنه آنرا برطرف می كند

12)گزنه عرق آور است

13)پاك كننده اخلاط سینه ، ریه و معده است

14)نیروی جنسی را تقویت می كند

15)گرفتگی های كبدی را رفع می كند

16)برای از بین بردن زگیل ، ضماد برگهای تازه آنرا روی زگیل بمالید .

17)برای پاك كردن مثانه ، رفع عفونت مثانه و دفع سنگ از مثانه برگ گزنه را همراه با ریشه شیرین بیان دم كنید و بشویید

18)برای التیام زخم ها و زخم های سرطانی از ضماد تخم گزنه مخلوط با عسل استفاده كنید

19)برای برطرف كردن كهیر از جوشانده گزنه بمقدار سه فنجان در روز بنوشید

20)درد نقرس را كاهش می دهد

21)برای برطرف كردن ناراحتی های زنانه قبل از عادت ماهیانه از چای گزنه استفاده كنید

22)ناراحتی های كلیه را برطرف می كند

23)ضماد آن درد عضلانی را برطرف می كند

24)كرم معده و روده را می كشد

25)درمان كننده بواسیر است

26)برای برطرف كردن درد رماتیسم ، برگهای تازه آنرا روی پوست بمالید .

بقعه متبرکه امامزاده سيد دانيال (ع) در روستاى خانقاه سادات و در بالاى تپه کم ارتفاعى واقع شده است.

اين روستا در 5 کيلومترى شمال شهرستان خلخال استان اردبیل واقع شده است. شجره نامه این بقعه در زمانهای گذشته از بین رفته است. طبق روايت اهالى امامزاده سيد دانيال (ع) فرزند امام موسي الکاظم (ع)و برادر ناتني حضرت امام رضا (ع)بوده و به روايت ريش سفيدان و اهالى روستا کرامات زيادى در حق مردم روا داشته است. هر سال عده اي کثيري از زائران و مشتاقان اهل بيت (ع) از اطراف منطقه به زيارت مرقد مطهر بخصوص در عيد قربان و 28 صفر و 21 رمضان و ديگر اعياد اسلامي مشرف مي شوند .

 براساس طرحی مجتمع زیارتی بقعه امام زاده سید دانیال خلخال در زیر بنای به مساحت۱۳۵۶ متر مربع شامل مسجد بقعه ، مهمانسرا ، زائرسرا، کتابخانه ، وضوخانه ، سرویس های بهداشتی و فضاهای سبز و… از سال ۱۳۸۹در حال تکمیل می باشد.

بناى زيارتگاه در دو طبقه با نماى اصلى سنگ مرمريت سفيد که در طبقه همکف بنا انبارى و در طبقه اول ضريح  فلزى طلا کارى شده و شبستان مردانه و زنانه و زائر سرا قرارگرفته است.ساختمان قديمى اين امامزاده کوچک بوده و دو ساختمان جديد در زمان هاى متفاوت بر آن اضافه شده است اين امامزاده در اعياد مذهبى داراى بيشترين زائر مى باشد.

ضريح مطهر طلاکارى شده  که در ساختمان قديمى و اصلى اين بنا قرار گرفته است يک فضا مربع شکل است که تقريبا در مرکز بقعه متبرکه قرار گرفته است و يک درب چوبى مشبک جهت هدايت زائرين به اين سمت مى باشد. طرح جامع بقعه به  همت هيئت امناىبقعه و اداره  اوقاف و امور خيريه در دست تهيه مى باشد.

سرمربی تیم فوتبال تراکتورسازی تبریز از موضع گیری و سکوت کانون مربیان کشور نسبت به وقایع باشگاه پرسپولیس و نوع برخورد با علی دایی انتقاد و گلایه کرد.

رسول خطیبی جمعه شب در کنفرانس خبری بعد از بازی با راه آهن تهران که با برتری چهار بر یک تیمش همراه بود، با بیان اینکه من به لحاظ سنی کوچکتر از بیشتر مربیان فعال در کشور هستم، افزود: اما اگر من رییس کانون مربیان بودم به طور قطع در خصوص نوع برخورد باشگاه با علی دایی که اسطوره فوتبال آسیا و ایران است، بیانیه ای صادر و از حرمت این مربی دفاع می کردم.

وی با انتقاد از نوع برخورد باشگاه پرسپولیس با علی دایی، اظهار کرد: اگر این نوع برخوردها به روال عادی در فوتبال تبدیل شود، فردا نوبت سایر دلسوختگان فوتبال خواهد بود.

وی گفت: مسوولان باشگاه ها نباید به راحتی آب خوردن زحمات چندین ساله مربیان را نادیده بگیرند و اگر امروز با علی دایی چنین برخوردی می شود، به طور قطع همین رفتارها فردا با حمید درخشان نیز صورت خواهد گرفت.

سرمربی تیم فوتبال تراکتورسازی تبریز درباره بازی امروز تیم خود و برد شیرین چهار بر یک مقابل راه آهن، گفت: در این بازی بازیکنان ما با تمام وجود کار کردند و لحظه ای از تلاش خود برای پیروزی دست برنداشتند.

خطیبی اضافه کرد: در مجموع این بازی توپ و میدان در اختیار ما بود و بازیکنان به خوبی به ویژه در نیمه دوم دستورات تاکتیکی کادر فنی را اجرا کردند تا با نتیجه ای شایسته میدان را ترک کنیم.

وی با بیان اینکه در نیمه دوم تراکتورسازی تغییر سیستم داد و سامان نریمان جهان یک خط به جلو برده شد و محمد ابراهیمی عقب تر بازی کرد و این تغییرات مثمرثمر واقع شد و توانستیم به گل های خود بیافزاییم.

خطیبی این پیروزی را به تمام هواداران که در این دیدار عاشقانه از دقیقه اول تا پایان بازی تیم را مورد حمایت قرار دادند، تقدیم کرد و گفت: ما آنقدر در لیگ برتر خوب نتیجه خواهیم گرفت تا تمام ایران طرفدار و هوادار تیم تراکتور شوند.

دیدار تیم های تراکتورسازی تبریز و راه آهن تهران از هفته هشتم لیگ برتر باشگاه های ایران با نتیجه چهار بر یک به نفع سرخپوشان تبریزی خاتمه یافت تا با 19 امتیاز به صدر جدول تکیه زنند.

راه اهن تهران نیز با هشت امتیاز در رده دهم باقی ماند.

تیم تراکتورسازی هفته آینده در دور نهم لیگ برتر در اهواز میهمان استقلال خوزستان است.

بیش از یکهزار قطعه درنای خاکستری در تالابهاي شهرستان نقده فرود آمدند.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست نقده گفت :براساس بررسيهاي بعمل آمده ومشاهدات عيني بيش از 1000 قطعه درناي خاكستري در چند روز اخیر وارد تالابهاي شهرستان نقده شده وشكوه وعظمت خاصي به منطقه بخشيده اند.

وی اضافه کرد :به منظور حمايت و حفاظت از اين پرندگان آسيب پذير ،گشتهاي شبانه روزي توسط يگان حفاظت محیط زیست نقده اجرا میشود.

فرامرز سفری افزود :درنا از پرندگان مهاجر وعبوري است كه همه ساله در اوايل بهار واواخر تابستان با هدف استراحت ،تغديه وتجديد قوا برای ادامه مهاجرت مدتي را در تالابهاي سلدوز ، حسنلو، آق قلعه،درنا گلي نقذه وسواحل جنوبي پارك ملي درياچه اروميه مي گذراند.

زيستگاه اين پرندگان بسيار زيبا نواحي شمال اروپاست كه با توجه به سردي هوا دراین نواحي در اواسط شهريور ماه به عرضهاي جنوبي وشمال آفريقا مهاجرت کرده ودر اوايل بهار به این مناطق باز میگردند.

انتظار ظهور حجت در آینده ‏ای نامشخص هم بیم‏ دهنده و هم نویدبخش است.بیم ‏دهنده است چرا که منتظر با خود می‏گوید شاید همین سال، همین ماه و یا همین روز ظهور رخ دهد و لذا باید آماده حضور در پیشگاه حجت‏ خدا و ارایه اعمال خود به آن حضرت باشم...

این ماسک شگفت انگیز و بسیار ساده است، موها را درخشان و مرطوب میکند و برای همیشه با موهای خشک خداخافظی می کنید.ماسک شگفت انگیز و بسیار ساده است، گلابی موها را  تغذیه و هیدراته میکند

دوری از خواب های زیاد نیز یکی از راه های از بین بردن کم خوابی شبانه است. در روزهای تعطیل معمولا بیش از مقدار لازم می خوابید اما این نکته می تواند در خواب شبانه نیز تاثیر به سزایی داشته باشد.

1

آغ صاندیغیم آچیلدی

ایچیندن نور ساچیلدی

2

آیاغی یوخدور قاچیر

قانادی یوخدور اوچور

3

آرابا گئدر ایزی یوخ

یانار،یانار کوزو یوخ

4

بابامین بیر چوخاسی وار اون ایکی جیبی

جیبینین هر کونجونده اوتوز دویمه

هر دویمه نین بیر اوزو آغ ، بیر اوزو قارا

جاوابلار

1-      صبح چاغی

2-      بولود

3-      گونش

4-      ایل ، آی ، گون

تیم بانوان آذربایجان شرقی در بیست و سومین دوره مسابقات سلاح های بادی کشور عنوان قهرمانی را در رشته تپانچه از آن خود کرد. 

به گزارش روابط عمومی اداره کل ورزش و جوانان، در این رقابت ها در بخش رده بندی تیمی، آذربایجان شرقی با کسب یک هزار و 114 امتیاز، آذربایجان غربی با یک هزار و 111 امتیاز و استان مرکزی با کسب یک هزار و 99 امتیاز، در رده های اول تا سوم این رشته قرار گرفتند.

همچنین در بخش انفرادی تپانچه بانوان لیلا قلی زاده از آذربایجان شرقی با 377 امتیاز، آناهیتا بادکوبه ای از استان مرکزی با 373 امتیاز و مرضیه دموری از اصفهان با کسب امتیاز 366، توانستند مکان های اول تا سوم راند سوم را به خود اختصاص دهند.

بیست و سومین دوره مسابقات سلاح های بادی قهرمانی کشور، از 25 تا 30 مرداد ماه جاری در قزوین در حال برگزاری است.

پرفسور دکتر جواد هیات از شخصیت های برجسته علمی، فرهنگی، ادبی و دانشگاهی آذربایجان و نخستین جراح قلب باز ایران در سن 89 سالگی در22مرداد93 در شهر باکو دار فانی را وداع گفت.

وی ، در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی مدتی مدیر مسئول نشریه وارلیق را بر عهده داشت.

دکتر هیات از پزشکان و جراحان مجرب قلب کشورمان بود که در سال 1341 برای اولین بار توانست در ایران عمل جراحی قلب باز را انجام دهد و سپس در سال 1347 اولین عمل پیوند قلب را در تهران و اولین پیوند قلب سگ ها را در ایران با موفقیت به انجام رساند.

وی از سال 1342 به نمایندگی ایران در ˈانجمن بین المللی جراحیˈ و از سال 1362 به عضویت ˈآکادمی جراحی پاریسˈ انتخاب شد و تا هنگام فوت بیش از 25 مقاله و سخنرانی در کنگره های بین المللی جراحی به زبان های فرانسه و انگلیسی داشته است.

دکتر هیات در فاصله سال های 1343 تا 1355 مجله دانش پزشکی را منتشر می کرد.

دکتر هیات در فعالیت های فرهنگی و ادبی نیز مشهور بود و مطالعات گسترده ای در ترک شناسی و فلسفه و اسلام شناسی داشت.

 این چهره برجسته آذربایجان بعد از انقلاب  اسلامی مجله وارلیق را به زبان های ترکی و فارسی منتشر کرد و در زمینه ترکولوژی بیش از یکصد مقاله در این مجله نوشت.

جواد هیات فرزند علی هیات رئیس سابق دیوان کشور بود که در سال 1304 در تبریز به دنیا آمد.

تحصیلات ابتدایی و متوسطه و دو سال اول رشته پزشکی را در ایران گذراند و سپس به استانبول رفت و پس از اخذ دکترای پزشکی دوره تخصصی جراحی را در استانبول و پاریس به پایان رساند و در سال 1331 به ایران بازگشت.

 وی 22مرداد93در بیمارستانی در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان دار فانی را وداع گفت.

بررسی های جدید دانشمندان نشان می دهند استفاده از متفورمین با خطر ابتلا به تیروئید در ارتباط است.متفورمین یک داروی معمول برای درمان دیابت نوع 2 و کنترل مقدار قند در خون استفاده می شود.

گئدیرم اؤزگه یارین شمعینه پروانه اولام
سئوگیمه لاییق اولان دیلبره دیوانه اولام

بیلمه دین قدریمی سن ، چوخلی منه ظولم ائله دین
گئدیرم ای داش اورک من سنه بیگانه اولام

عاقیلیدیم سنین عشقینده بئله من دلی اولدوم
یوخدی ایمکان کی دؤنوب بیر داها فرزانه اولام

ایندی کی اوز چؤووروب طالع فرزانه لیغیم
گئدیرم من می ایچم ساکین میخانه اولام

منه لیلا گرک اولسون ، نه گوزل سئوملی یار
گئدیرم مجنونا تای عشقیده افسانه اولام

دئمه دیم بونلاری تا سن منه دوشمن اولاسان
بولگونن ایستییرم من کیمه جانانه اولام

خان ننه ، هایاندا قالدین
بئله باشیوا دولانیم

نئجه من سنی ایتیردیم !
دا سنین تایین تاپیلماز

سن اؤلن گون ، عمه گلدی
منی گتدی آیری کنده

من اوشاق ، نه آنلایایدیم ؟
باشیمی قاتیب اوشاقلار

نئچه گون من اوردا قالدیم
قاییدیب گلنده ، باخدیم

یئریوی ییغیشدیریبلار
نه اؤزون ، و نه یئرین وار

« هانی خان ننه م ؟ » سوروشدوم
دئدیلر کی : خان ننه نی

آپاریبلا کربلایه
کی شفاسین اوردان آلسین

سفری اوزون سفردیر
بیرایکی ایل چکر گلینجه

نئجه آغلارام یانیخلی
نئچه گون ائله چیغیردیم

کی سه سیم ، سینم توتولدو
او ، من اولماسام یانیندا

اؤزی هئچ یئره گئده نمه ز
بو سفر نولوبدو ، من سیز

اؤزو تک قویوب گئدیبدیر ؟
هامیدان آجیق ائده ر کن

هامییا آجیقلی باخدیم
سونرا باشلادیم کی : منده

گئدیره م اونون دالینجا
دئدیلر : سنین کی تئزدیر

امامین مزاری اوسته
اوشاغی آپارماق اولماز

سن اوخی ، قرآنی تئز چیخ
سن اونی چیخینجا بلکه گله خان ننه سفردن

ته له سیک روانلاماقدا
اوخویوب قرآنی چیخدیم

کی یازیم سنه : گل ایندی
داها چیخمیشام قرآنی

منه سوقت آل گلنده
آما هر کاغاذ یازاندا

آقامین گؤزو دولاردی
سنده کی گلیب چیخمادین

نئچه ایل بو اینتظارلا
گونی ، هفته نی سایاردیم

تا یاواش – یاواش گؤز آچدیم
آنلادیم کی ، سن اؤلوبسن !

بیله بیلمییه هنوزدا
اوره گیمده بیر ایتیک وار

گؤزوم آختارار همیشه
نه یاماندی بو ایتیکلر

خان ننه جانیم ، نولیدی
سنی بیرده من تاپایدیم

او آیاقلار اوسته ، بیرده
دؤشه نیب بیر آغلایایدیم

کی داها گئده نمییه یدین
گئجه لر یاتاندا ، سن ده

منی قوینونا آلاردین
نئجه باغریوا باساردین

قولون اوسته گاه سالاردین
آجی دونیانی آتارکن

ایکیمیز شیرین یاتاردیق
یوخودا ( لولی ) آتارکن

سنی من بلشدیره ردیم
گئجه لی ، سو قیزدیراردین

اؤزووی تمیزلیه ردین
گئنه ده منی اؤپه ردین

هئچ منه آجیقلامازدین
ساواشان منه کیم اولسون

سن منه هاوار دوراردین
منی ، سن آنام دؤیه نده

قاپیب آرادان چیخاردین
ائله ایستیلیک او ایسته ک

داها کیمسه ده اولورمو ؟
اوره گیم دئییر کی : یوخ – یوخ

او ده رین صفالی ایسته ک
منیم او عزیزلیغیم تک

سنیله گئدیب ، توکندی
خان ننه اؤزون دئییردین

کی : بهشت ده ، الله
وئره جه ک نه ایستیور سن

بو سؤزون یادیندا قالسین
منه قولینی وئریبسه ن

ائله بیر گونوم اولورسا
بیلیرسن نه ایستیه رم من ؟

سؤزیمه درست قولاق وئر :
سن ایله ن اوشاخلیق عهدین

خان ننه آمان ، نولیدی
بیر اوشاخلیغی تاپایدیم

بیرده من سنه چاتایدیم
سنیلن قوجاقلاشایدیم

سنیلن بیر آغلاشایدیم
یئنیدن اوشاق اولورکن

قوجاغیندا بیر یاتایدیم
ائله بیر بهشت اولورسا

داها من اؤز الله هیمدان
باشقا بیر شئی ایسته مزدیم

ملاپناه واقف مشهور به واقف شاعر زبان ترکي آذربايجاني مي باشد.

ملاپناه واقف به سال 1096 هجري شمسي در دهکده قيراق صلاحي محال قازاخ، از ايالات شمالي جمهوري آذربايجان، در خانه روستاييِ فقيري آقا مهدي نام چشم به جهان گشود.

هنوز چگونگي حيات دوران کودکي و جواني او بر پژوهندگان ادبيات زبان ترکي آذربايجاني پوشيده است.

واقف‌شناسان با او از سال 1759 ميلادي به بعد آشنا هستند که در نتيجه ی هجوم فرمانرواي ايالت گرجستان شرقي، به همراه بسياري از مردم زحمتکش زادگاهش، به قره باغ کوچ کرد و نزديک ده سال در قره باغ در محله ترترباسار اقامت نمود و بعدها به شهر شوشا، مرکز علم و ادب آذربايجان در آن زمان، رفت و در محله ساعاتلي مکتبي گشود. وي در آن جا زندگي خود را با عريضه‌نويسي و تدريس به سر مي‌آورد.

آنچه از ديوانش به دست مي‌آيد، اين است که در اين سال‌ها، حيات مشقت بار و فقرآلودي داشته است، چنان‌که در ترجمه قوشماي معروف «عيد آمد» مي‌بينيم:
عيد آمد و هيچ مي‌ندانم چکنم!

در خانه ما نيست پرآذوقه جوال.

ديري‌ست برنج و روغنم گشته تمام.

از گوشت مگو، کشک بود خواب و خيال!


شناخته نيست که واقف از کي آغاز به سرودن شعر و اشتهار به شاعري پيدا کرد. آنچه را که پژوهشگران ادبيات آذربايجان روشن کرده‌اند، اين است که در اين سال‌ها علاوه بر آن‌که، به سبب معلمي و عريضه‌نويسي، مورد احترام بود، به وسيله سرودن اشعاري معروف به قوشما نيز، که ملهم از گويش و زبان طبيعي مردم و در اوزان بومي هجايي است، در دل خلق راه يافت.

به قراري که تحقيقات ادبي معلوم ساخته، واقف علاوه بر شاعري و معلمي، تيراندازي ماهر و معماري توانا بوده است و به نجوم، به ويژه مطالعه حرکت سياره‌ها نيز علاقه داشته است.

به نظر آدولف برگر، مستشرق آلماني، ساختمان‌هاي بزرگ شهر شوشا زير نظر واقف ساخته شده است، چنان‌که ملا ولي ودادي شاعر معاصرش نيز شعرهايي خطاب به او دارد که چنين استنباطي به دست مي‌آيد:

ترجمه شعر

استخر حق را فنائي در پي نيست،

اُردکان و قوها از آن دور مباد!

تا روز حشر قايم و استوار باد

بناي مسجدي که تو معمار راستينش باشي.





واقف در دربار ابراهيم‌خان

زندگي واقف در شوشا مصادف با سال‌هايي است که ابراهيم‌خان به تشويق خادمان ادب و فرهنگ زمان مي‌پرداخت و از هر سو شاعران، هنرمندان و مردان دورانديش سياسي را به دربار خود فرا مي‌خواند.

معروف است که واقف گرفتگي ماه و زمين‌لرزه‌اي را پيش‌بيني کرده بود و خبر آن را به نزديک‌ترين دوست شاعر خود ملا ولي ودادي داده بود که اتفاقا هر دو پيش‌بيني، صحيح از آب درمي‌آيد و اين خبر به گوش ابراهيم‌خان مي‌رسد.

ابراهيم‌خان او را به دربار خود مي‌کشاند. واقف در اندک زمان، چه در دربار و چه در ميان توده‌هاي مردم، محبوبيت کسب مي‌کند و در اثر کياست، استعداد و دانش خود، از سمت وزير تشريفات (ائشيک آغاسي) تا درجه وزير اعظم ارتقاء مي‌يابد و به گفته? ادبيات‌شناس معاصر آذربايجان، آراز داداش‌زاده:
مانند رجل دولتي دورانديش و عاقلي شهرت مي‌يابد.
اقدامات واقف در دربار

واقف، وزير اعظم دربار ابراهيم‌خان فرصت بافت که نيروهاي تدافعي محلي را در برابر هجوم‌هاي توسعه‌طلبان و اشغالگران مستحکم‌تر کند و نيز در نشأت و تحول بخشيدن ادبيات مردم و غناي زبان ادبي، گام‌هاي مؤثري بردارد. او در چهره يک شاعر، روحيه? مردم را نيرو بخشيد و در سيماي يک سياستمدار به اداره? امور خان‌نشين پرداخت.

واقف در اقدامات سياسي و ديپلماتيک خان‌نشين قره باغ و مبادله سفرا و نامه‌ها ميان شوشا و مراکز دول ديگر: پتربورگ، تفليس، تهران، خان‌نشين‌هاي آذربايجان و دربار عثماني، نقش مهمي را بازي کرد. گسيل سفيران و نامه‌ها و پيام‌ها، همه تحت نظر مستقيم او صورت مي‌گرفت.

واقف براي دست به يکي کردن و ايجاد وحدت و يگانگي بين خان‌نشين‌ها و فرمانروايان آذربايجان و ديگر سرزمين‌هاي قفقاز، کوشش و مجاهدت‌هاي فراواني صرف کرد و در اين امر تدبير و سياست مفيدي ظاهر ساخت

هواداري از اتحاد خان‌نشين‌هاي سرزمين‌هاي قفقاز و آذربايجان، اقدامات اساسي و انديشه‌هاي ديپلماتيک در رفع اشغالگران و طرفداري از ايجاد روابط حسنه با دول خارجي براي دفع دشمن، جهات اصلي بينش مترقّي سياسي او مي‌باشد که حکايت از دورانديشي و سياستمداري وي دارد. به گفته آراز داداش‌زاده:
نظريات او درباره اداره خان‌نشين قره باغ براي زمان خود بسيار مترقي بود.

بي‌جهت نيست که در همين سال‌ها - سال‌هاي نقشه‌چيني‌هاي سياسي براي دفع دشمن - ميهن‌پرستي واقف برجسته‌تر و بارزتر به چشم مي‌خورد. در همين سال‌ها به دادن تصاويري جاندار از زندگي مردم ايالات مختلف آذربايجان مي‌پردازد و از فقر و ناداري توده‌ها و خرابي‌ها و فلاکت، رنج مي‌برد:

ترجمه شعر

قشلاق قيراق باسان، زمستان و خزان

هم چشم آران است، تمامي جهان.

از فرط صفاست راحت جسم و روان

صد حيف که آبادي زيبايش نيست.

منابع
ملا پناه واقف (زندگي و خلاقيتش)، آراز داداش زاده، باکو: آکادمي علوم آذربايجان،1966. 818ص.
سير غزل در ادبيات آذربايجان، تاليف آزاده رستم اوا